ҚАРҒИШ ҚУРБОНИ ЁХУД ТУТАШ ТАҚДИРЛАР 3 Qism
...davomi

Ana shu bashara Tursunalini qo'rquvga soldi. Agar hozir unga «bu odam qotil emas, qulfbuzarlarning ustasi», deb haq gap aytilsa ham ishonmagan bo'lardi.

«O'ldirgani olib ketyaptimi?» deb o'yladi Tursunali. So'ng «Nimaga o'ldiradi? Endigina kelgan bo'lsam?..» deb o'ziga o'zi tasalli berdi. Qamalganidan beri mutelik jandasini egniga ilib, soqchi «yur» deb buyurganda yurib, «o'tir!» desa o'tirib, «qo'lingni orqaga qil», desa qo'lni orqaga bog'lab turishga ko'nikib qolgan Tursunali bu safar ham yuvvosh qo'y kabi «qassob» — Pachoqburunning yetovida yurib borardi. Tursunalidan qo'y ham tuzuk. Qo'y qassobni ko'rganida ma'rab qo'yadi. Tursunali esa, aqalli bir og'iz gap aytishga ojiz.

Chakalakzordan o'tib, daryo sohiliga chiqishdi. Shox-shabbalardan yasalgan qo'lbola chaylaga yaqinlashganda Pachoqburun orqasiga o'girilib:

— Shu yerda to'xta! — deb buyurdi.

«Yuvvosh soqov qo'y» amrga itoat etdi.

Hali quyosh ko'tarilib, borliqni ilita olmagan bo'lsa-da, chayla xojalaridan ikki
kishi yarim yalang'och holda o'tirib tamaddi qilishardi. Pachoqburun ularga yaqin borib, buyruq ado etilganini ma'lum qilgach, hojalardan biri Tursunali tomon qarab qo'ydi-yu, indamay lunjidagi taomni chaynayverdi. Pachoqburun u yerda, Tursunali esa yigirma qadam berida xoda yutganday tik turib, ularning taomdan bo'shashlarini kutdilar. Nihoyat, qorin to'yib, nafs orom olgach, yaqinlashmoqqa ijozat bo'ldi.

Tursunali ulardan birini tanidi: u ichki qo'shinlar mayori kiyimida yuradigan, oshxonadagi tartibni kuzatuvchi odam edi. Rezina tayog'ini ko'z-ko'z qilib, o'ynatib yuruvchi bu mayor tartib buzuvchining gardaniga ayamay urib qolardi. Qo'li qichib turgan bo'lsa-yu, tartib buzilmasa, sho'rvasini xo'rillatib ichayotgan odamning ham gardaniga tushirib qolishdan toymasdi. Mayor oshxonada kimning yoniga yaqinlashsa, o'sha odam iloji bo'lsa, ovqatni chaynamayoq yutishga harakat qilardi. Chaynalmagan ovqatni oshqozon hazm qilib yuborar, ammo gardanning rezina tayoq zarbini hazm qilishi qiyinroq edi.

Tursunali yaqinlashgach, mayor o'rnidan turib, ikki qadam naridagi ko'katlar ustiga tashlangan kiyimlar yonidan tayog'ini olib, chap kaftiga urib qo'ydi-da, uning orqasiga o'tdi.

«Uradi shekilli?» deb o'yladi Tursunali. Orqadan zarb kutgani uchun u beixtiyor bukchaydi.

O'tirgan odam uning bu holatini ko'rib kuldi-da:

— Qo'rqma, urmaydi, — deb ovutdi.

Bu odamning kulishi o'ziga yarashardi. Timqora ko'zlari Pachoqburunniki yoki orqada turgan malla ma-yorniki kabi yovuzlik bilan boqmasdi. Qaldirg'och mo'y-labi ham o'ziga yarashgan edi.

Shu sababli Tursunali uni mahbus emas, shu yerning kattalaridan deb o'yladi.

— Men — Tengizman, o'tir, bugun sen menga qo'noqsan.

Bu ismni eshitib, Tursunali ajablandi. Chunki u kelgan kuniyoq yotoqdagi qo'shinisidan «Bu yerning asl xo'jayini polkovnik emas, ashaddiy o'g'riboshi Tengiz bo'ladi», degan gapni eshitgandi. «Tengiz» deganlari umri qamoqda o'tgan, Pachoqburun kabi xunukbashara keksa odam deb o'ylagan edi. O'zidan